Akwarium morskie – chemia wody

Zasolenie

Zasolenie wody jest to ilość nieorganicznych soli rozpuszczonych w wodzie. Pomiar wyrażany jest w ppt (parts per thousand) lub promilach, czyli ile gram soli w jednym kilogramie wody.

Inny pomiar zasolenia porównuje wyporność wody morskiej pływającego przedmiotu do wyporności wody destylowanej (SG) specific gravity. Są również inne metody pomiaru zasolenia.

Tak czy inaczej woda oceaniczna w strefie tropikalno-rafowej wynosi 34-35 ppt lub 1.022-1.026 SG.

Instrumenty do akwaryjnego celu są kalibrowane do odczytu zasolenia w tym zakresie przy temperaturze 24-26°C. Pamiętać należy, że wyższa temperatura daje odczyt niższego zasolenia niż niższa temp.

Zatem latem, gdy w akwarium podskoczy do 30°C lub więcej nie dosypujmy natychmiast więcej soli.

Jednakże zalecam utrzymywać zasolenie wody na trochę niższym poziomie 1.022-1.024SG (30-32 ppt). Korale, ryby oraz inne stworzenia łatwiej oddychają. Zawartość tlenu zwiększa się ze spadkiem zasolenia. Wyjątkowo nieco wyższe zasolenie wymagają zwierzęta z Morza Czerwonego, gdzie woda jest bardziej słona.

W akwarium wraz z odparowaniem zasolenie wzrasta i trzeba dolewać słodkiej wody, aby wyrównać poziom soli. Przy tej okazji wspomnę tylko, że woda z kranu nie nadaje się do bezpośredniego użycia i trzeba ją przefiltrować lub użyć dechlorozator do usuwania chloru i ciężkich metali.

Tlen – O₂

Tlen jest wykorzystywany przez ryby, korale i inne organizmy żywe, jak i przez filtr biologiczny. Wymiana gazowa następuje na styku powierzchni wody i powietrza. Poruszająca się powierzchnia wody pozwala uciec gazom na zewnątrz oraz dostać się tlenowi do wewnątrz wody. Glony podczas dnia czy też włączonego światła również wytwarzają dość dużo tlenu. W zasadzie nie ma potrzeby mierzenia zawartości tlenu w akwarium. Ruch oraz duża cyrkulacja wody są gwarantem odpowiedniego poziomu tlenu. Za minimalna wartość O₂ przyjmuje się 3,5 ppm. Natomiast optymalne 6-7 ppm.

Takie instrumenty jak odpieniacz, zraszacz biologiczny (trickle filter), (oxygen reactor), (ozone reactor) znacznie poprawiają napowietrzenie i wentylację akwarium. Natomiast pompka powietrzna z kamieniem ma znikomy wpływ na poziom O₂.

Temperatura ma również duży wpływ na O₂. Woda o wyższej temperaturze nie jest zdolna utrzymać dużej ilości O₂.

PH – kwasowość zasadowość wody

Wszyscy wiemy, co pH wody oznacza. Na skali od 1 do 14 określa się kwasowość lub zasadowość wody lub innych substancji. Przy czym 7 określa stan neutralności.

Dla akwarium morskiego przyjmujemy wartość pH 7,9 – 8,3 do zaakceptowania, a idealną 8,2. Jest wiele dostępnych i niedrogich testów do mierzenia pH. W postaci ciekłej, tabletek, proszków oraz innych droższych elektronicznych przyrządów.

Obniżające się pH w akwarium może być spowodowane wieloma czynnikami:

• rozpuszczona sól
• aktywność filtra biologicznego
• nie czyszczenie dna akwarium
• nie czyszczenie filtra mechanicznego
• dolewanie słodkiej wody
• rozkładające się jedzenie lub rybyJest wiele dostępnych środków do podwyższania pH.

Morska woda posiada zdolność do regeneracji pH. następuje wówczas absorbowanie H+ z „banku” wodnego bez spadku pH. Nazywamy to buforowaniem. Jednak nie następuje to bez końca.

Aby uniknąć niespodziewanych spadków pH najlepiej zmienić 10-20% wody.

Są jednak sytuacje, gdy z powodu małego ruchu wody CO₂ akumuluje się, co obniża pH. Szczególnie objawia się to zaraz po nocy, gdzie wszelkiego typu glony nie wydzielają O₂, a CO₂ nasyca wodę, co ma zniżkowy wpływ na pH.

Wówczas podłączenie powietrznej pompki z kamieniem oraz zwiększenie ruchu wody usunie CO₂, a poziom O₂ znacznie się poprawi.

Wszelkie długotrwałe spadki pH są bardzo źle znoszone przez mieszkańców akwarium. A spadek poniżej pH 7,9 nocą przy normalnym pH w dzień 8,2 oznacza, że na czas nocny potrzebna jest dodatkowo pompka powietrzna lub lepiej większy ruch wody w akwarium, a przy stałym spadku pH, wymiana wody.

Czasami jednak może nastąpić wzrost pH szczególnie przy użyciu węgla aktywowanego. Zazwyczaj jednak pH nie przekracza 8,7 co nie ma wpływu na i tak spadający poziom pH.

Twardość wody

Twardość – jako ogólna wartość określa ogólną ilość minerałów rozpuszczonych w wodzie i praktycznie nie dotyczy hobbystów z morskimi akwariami.

Twardość węglanowa natomiast jest ważna. Określa ogólną wartość stężenia węglanów i wodorowęglanów wapnia i magnezu rozpuszczonego w wodzie. Niemiecka firma DUPLA produkuje dość dobre testy między innymi zestaw do badania twardości węglanowej (Carbonate Hardnes test kit).

Wartość podawana jest w dKH i zalecana jest 12 – 20 dKH.

Oczywiście są również produkty do podnoszenia twardości węglanowej.

Potencjał redox wyrażany jest w mV. Nie ma sensu rozwodzić się skąd i dlaczego jest taki pomiar – wywodzi się z laboratoriów chemicznych. Służy do mierzenia potencjału (mV) roztworów, a został wykorzystany również do akwarystyki. W oceanie na rafach poziom waha się od 320 – 400 mV. Czasami trochę poniżej 320 mV.

Wartość wyższa wskazuje na lepszą jakość wody. W akwaryjnym systemie poziom 400 mV można uznać za maksymalny i nie powinno się forsować powyżej tej górnej granicy.

Do podwyższania mV używa się ozonatora, który produkuje ozon, co z kolei w połączeniu z wodą w odpieniaczu, czy też (ozonreactorem) spala proteiny oraz usuwa inne związki oczyszczając w ten sposób wodę. Działanie i zastosowanie ozonatora będzie poruszone przy innej okazji. Również podwyższona zawartość tlenu ma właściwości oczyszczania wody.

Na potencjał redox wpływ mają również:

• temperatura
• pH
• ogólna czystość w akwarium
• ruch wody w akwarium
• ilość filtrów i ich czystość
• ilość ryb i innych mieszkańców akwarium
• częstość zmiany wody
• czas karmienia
• dodatki do wody
• czystość elektrody.Do pomiaru potencjału używa się miliwoltomierza ze specjalnym testerem (elektroda). Są to dość drogie urządzenia i wymagają sprawdzania do prawidłowego odczytu.

jony Wapnia – Ca2+

Wapń jest potrzebny do budowy i wzmacniania kości, zębów, twardej podstawy korali oraz dla prawidłowego rozwoju glonów. Oceaniczny poziom to 350 – 480 ppm. Na rynku znajdują się rożne dodatki do wody podnoszące wartość wapnia. Są również dostępne testy.

Zalecany poziom w akwarium to 380 – 500 ppm.

jony Strontu – Sr2+

Stront jest również pobierany z wody przez korale i inne organizmy i jest rozprowadzany w twardej budowie korali, muszli. Wiele rodzajów glonów rozwija się lepiej w obecności Sr.

Przez długi czas nie były dostępne dla akwarystów testy na stront, lecz ostatnio pojawiły się na rynku.

Jak i są dostępne płyny do zwiększania stężenia Sr.

Jod – jodki I-

Większość korali miękkich potrzebują w wodzie obecność jodu, a niektóre korale tj. Xenia, Anthelia wręcz wymagają odpowiedniego stężenia.

Korale również nabierają mocniejszych barw, gdy jod jest dodawany do wody.

Dawkowanie Sr czy I jest opisane na opakowaniu butelki i nie powinno być przedawkowane.

Dodam tylko przy tej okazji, że odpieniacz, węgiel aktywowany i ozon skutecznie usuwają podane dodatki.

Żelazo, molibden

Jest sprawdzone, że te dwa powyższe mikroelementy są również pobierane z wody przez glony, bakterie, korale i ryby.

Tak samo inne mikroelementy tj. miedź, cynk i wiele innych są potrzebne w wodzie.

Jednak 20-30% zmiany wody powinno zrównoważyć straty tych elementów w akwaryjnym systemie.

Podam teraz tendencje wody w akwarium.

Parametr	tendencja	optymalne
zasolenie	wzrasta	1,024 SG
Temperatura	zmienna	25°C
pH	spadek	8,2
Potencjał redox	spadek	350-400mV
Ca2+	spadek	420 ppm
Twardość węglanowa	spadek	14 dKH
Tlen	spadek	5-6 ppm
Fosforany PO43-	wzrost	0,0-2 ppm
Mikroelementy	spadek	dodawanie wg instrukcji
Ogólne zanieczyszczenia	wzrost	idealna przejrzystość wody wysoki potencjał redox
Azotyny NO2–	wzrost	0,0-1 ppm
Azotany NO3-	wzrost	0,0-0,5 ppm
NH3/NH4+	wzrost	0,0-0,3 ppm

Oświetlenie

Na akwarium posiadające tylko ryby morskie jedna czy dwie jarzeniówki w zupełności wystarczą. Problem zaczyna się gdy zasiedlamy nasz piękny zbiornik w korale. Prawie wszystkie korale, z małymi wyjątkami, posiadają tuż pod skórą inny rodzaj glonów (algi), które nazywają się zooxanthellal.

Otóż te zooxanthelle żyjąc w koralach, ich celach komórkowych produkują ze światła produkty tj. azot, CO₂, fosfor, którymi to odżywia się sam koral. Proces ten nazywamy symbiozą.

Dla prawidłowego funkcjonowania tych specjalnych glonów potrzebne jest odpowiednie światło.

Światło musi spełniać pewne wymagania, aby glony mogły produkować pokarm.

Tymi wymaganiami są:

• Spektrum – czyli odpowiednia temperatura barwowa światła podawana w Kelvinach (K)
• Natężenie lub intensywność
• Czas trwania

Ogólnie przyjęta zasada to na 100 litrów akwarium 100W oświetlenie, jest to minimum. Jednak nie można tego przyjąć jako regułę ponieważ różne korale potrzebują różne ilości światła. Tak więc czym więcej światła tym lepiej. I to jest chyba najlepsza regułka.Najbardziej rozpowszechnione światło to jarzeniówki i naprawdę spełniają swoja rolę bardzo dobrze, szczególnie gdy jest ich kilka i o różnych wartościach barwy światła.Jednak lepsze jest światło halogenowe (metal halide). Jest to światło kwarcowe o dużej intensywności i dobrym kolorze (K).Kolor światła w widmie o długości 400 do 550 nm i 600 do 650 nm to rodzaj światła najbardziej pochłaniany przez korale.Jeżeli mamy nad akwarium możliwość umieścić 4 lub więcej jarzeniówek jest to idealna sposobność do skompletowania dobrego zestawu.Przykładowa kompozycja: 2x power Glo, 1x Marine Glow lub lepiej Blue Moon oraz 1x Daylight. W przypadku braku miejsca na tyle jarzeniówek 2 x Power Glo też jest O.K.

W oświetleniu halogenowym podaje się tylko moc w watach (W) oraz temperaturę w Kelvinach (K). I tak np : 150W , 6000K.

Są też żarówki, co dają światło o spektrum 10 000 K i są chyba najodpowiedniejsze do rafowego akwarium.

20 000 K dają za bardzo nienaturalny ogólny wygląd korala i ryb.

Pamiętać jednak trzeba, że światło halogenowe należy umieścić ponad powierzchnia wody nie mniej niż 30 cm oraz ciepło emitowane może spowodować przegrzanie wody w akwarium szczególnie latem.

Żywotność obu rodzajów żarówek jest dość limitowana.

Halogen około max. 2 – lat

Jarzeniówek do 8 miesięcy.

Będą wprawdzie dalej świecić, lecz stracą swoje spektrum i mogą pojawić się nagle brzydkie glony, których nawet po zmianie światła ciężko się pozbyć.

Jest również inna metoda określania światła sztucznego w porównaniu do światła słonecznego (CRI) co oznacza „Color Rendition Index”. I tak, przyjmuje się, że światło słoneczne to liczba 100. Tak wiec każde światło sztuczne zbliżone do tej liczby może być użyte do naszego celu. (CRI 90 lub powyżej).

Akwaria ponad 40 cm głębokości powinny być oświetlane światłem halogenowym.

Czas oświetlenia powinno wynosić dla jarzeniówek około 12 – 14 godzin na dzień, a halogenów 10 – 12 godzin.

Korale szczególnie źle znoszą wszelkie zmiany. Wymiana żarówki na nową może spowodować nie rozwijanie się korala przez pewien czas. Dajmy mu wtedy trochę czasu na dostosowanie się do nowego oświetlenia.

Niektóre oświetlenia halogenowe emitują promieniowanie ultrafioletowe, wówczas wymagane jest podłożenie szyby pod źródło światła lub znaczne przemieszczenie korali na dół akwarium.

Możemy mieć idealne oświetlenie, lecz gdy woda zawiera nawet mały stopień zabarwienia żółtego czy brązowego, promienie świetlne zostają pochłonięte i korale nie czerpią żadnej korzyści. Najczęstszym powodem tego jest duża zawartość organicznych i nieorganicznych związków w wodzie. Może być to wynikiem przekarmiania ryb, brakiem lub za mało wydajnym odpieniaczem, przepełnieniem rybami, za rzadką zmianą wody itp.

Dbanie o ogólnie dobre warunki wody jest podstawowym czynnikiem sukcesu w hodowaniu korali i ryb.

Dalej zajmiemy się krótkimi opisami urządzeń stosowanych w akwarystyce morskiej.

 

Opracowanie

John G.

 

Liczba wyświetleń: 178