Carassius auratus – karaś złocisty, karaś ozdobny, złota rybka*

* złota rybka – nazwa potoczna

Historia i pochodzenie

Pierwsze ONE pojawiły się w Chinach w III wieku n. e. (265 rok) i były wyselekcjonowanymi kolorowymi mutacjami karpia. Za czasów dynastii Tang (VII-X w.) mnisi buddyjscy zajmowali się ich hodowlą w stawach. Później (w XII i XIII w.), dzięki poparciu panującej dynastii Song nastąpił masowy chów i ostateczne „udomowienie” ONE.
Pierwszym Europejczykiem, który zobaczył ONE był podobno Marco Polo 🙂
Trzy wieki później podbiły Japonię, a później Europę. Pierwszy raz, na pokazie, Karasie złociste wystąpiły w Osace, niecałe 200 lat temu. Tourne europejskie rozpoczęły od Londynu (1926 rok).
Dla Chińczyków ONE są symbolem długowieczności, dla Japończyków męstwa, kwintesencją samurajskiego ducha.
Przez długie lata czasów prawie współczesnych traciły stopniowo swoją pozycję, którą rozpoczęły jako „ONE zwane pożądaniem”. Przypomnijmy: długi czas mogły cieszyć jedynie cesarskie oko w Chinach. Podniesienie na ONE ręki było zagrożone karą śmierci.
Cokolwiek na ich temat sądzą inni akwaryści, wpisały się na stałe do historii akwarystyki. Są wyjątkowym przykładem na tle zmieniających się trendów mody akwarystycznej, przetrwały i … zaczęły powracać na należne miejsce.
W Starym Świecie w hodowli ONE przoduje (pod względem liczebności) Wielka Brytania, gdzie prawdopodobnie jest ich więcej niż psów.

Występowanie

Różne w przypadku różnych odmian: Chiny, Japonia, gdzie powstały wszystkie (poza kometkami).

Wygląd

Wielkość bardzo zróżnicowana w zależności od rasy, których według różnych atlasów jest być może nawet 300 (głównych ras 100-125). Zwykle liczą 7,5-15cm. Mniejsze rasy nie przekraczają 9cm, jednak największe mogą dorastać, a nawet przekraczać 20cm. Klasyczne (forma pierwotna) ONE i Shubunkiny mogą osiągnąć w ciągu 3 lat nawet 30cm.

Występują w szerokiej gamie kolorów. Bywają: białe, złote, koniakowe, czerwone, czekoladowe (zwykle Orandy, Chakin), niebieskie, stalowe (Seibungyo), oliwkowe i oczywiście smoliście czarne (Moor). Ich barwa bywa zmienna w ciągu długiego przecież życia. Szczególnie na tle odmian barwnych wyróżniają się: biało-czerwona Sarasa oraz Calico – ONE z co najmniej trzema kolorami (zwykle czerwonym, niebieskim i czarnym).
Każda z powyższych ONE może występować w jednej z trzech wersji: błyszczącej, matowej lub perłowej (matowo-błyszczącej).

Biotop

W zależności od rasy. Niektóre gatunki często przekopują podłoże (Ryukiny, Orandy, Kometki), podczas gdy inne rzadko kiedy schodzą poniżej poziomu średniego (np. Teleskopy.). Ogólnie wszystkie poziomy.

Długość życia

Występuje bardzo duża rozpiętość długości życia, uzależniona od rasy. Zwykle jest to 5-10 lat. Jednak przy zapewnieniu im optymalnych warunków nawet 20 lat.

Cechy szczególne

Mają bezzębny pysk. Zęby mają w gardle, w dolnej części. Rozcierają nimi pokarm o rogowe podniebienie. Podobnie do innych karpiokształtnych mają: pęcherz pławny połączony z przełykiem, miękkie promienie płetw i … dobry słuch – zawdzięczają go łańcuchowi kostek (narząd Webera) łączących pęcherz pławny z błędnikiem.

Dymorfizm płciowy

W okresie tarła u samców występuje wysypka tarłowa na skrzelach i głowie oraz pierwszych promieniach płetw piersiowych, która jest zrogowaciałym naskórkiem. Dają się czasami poznać po stosunkowo dłuższych (i sprawiających wrażenie mocniejszych) płetwach.
Niektórzy doświadczeni hodowcy rozróżniają płeć na podstawie wyglądu okolicy odbytu i kształtu samej płetwy odbytowej. Jeśli odbyt jest płaski, owalny i nieduży – mamy do czynienia z samcem; jeśli zaś jest wypukły, okrągłego kształtu, duży, a płetwa odbytowa ma mocny pierwszy promień – z samicą.

Zachowanie

ONE są naprawdę inteligentne :-). Już po niedługim czasie przebywania z nimi, będziesz mógł to zauważyć.
Rozpoznają swojego Pana i jeśli są z niego zadowolone okazują mu to przez: radosne merdanie „ogonkami”, podpływanie do przedniej szyby i do dłoni przyłożonej do zbiornika, nie okazywanie lęku podczas prac porządkowych w akwarium.
Najbardziej o ich indywidualności świadczą zróżnicowane charaktery. Czasami chciałoby się napisać „charakterki”. Oczywiście nie można przykładać ludzkiej miary, ale jednak … Bywają „dobre” i „złe-złośliwe”, „wesołe” i „melancholiczki”, „układne-spokojne” i prawdziwe „zakapiory”. Zwykle są pogodne i przyjaźnie nastawione do otoczenia. Zwykle 🙂
Uważaj jednak, bo jeśli w jakikolwiek sposób podpadniesz ONE – obrażą się na Ciebie :-). I będzie Ci przykro, kiedy nie podpłyną na Twój widok, nie będą chciały pobierać pokarmu w Twojej obecności, jednym słowem okażą Ci totalne lekceważenie.

Odmiany

W porządku alfabetycznym (gdzieniegdzie podane również nazwy angielskie, część jest po prostu nieprzetłumaczalna):

• Celestyna (Chotengan) (bez płetwy grzbietowej, dość głupio brzmi inna jej nazwa Niebowid),
• Demekin (Ryukin-Teleskop)
• Fantail (zwarte ciało z podwójną płetwą ogonową, płetwy nieco mniej powłóczyste niż u Ryukina)
• Hamanishiki (czerwone, sferyczne ciało Perłołuskiej, płetwy przezroczyste, o bladej zielonkawo-niebieskiej poświacie, występują również inne formy kolorystyczne)
• Hanafusa (Pompon z płetwą grzbietową)
• Jikin lub Butterfly (białe ciało, intensywnie czerwone płetwy, rozłożysty jak u pawia ogon)
• Kometka (pojedyncza wydłużona płetwa ogonowa)
• Lwia główka (chińska odmiana Ranchu, bez płetwy grzbietowej z naroślami na głowie i policzkach)
• Nankin (ryba-jajo)
• Onaga (japoński Ryukin z większym garbikiem)
• Oranda (z płetwą grzbietową, narośle ograniczone głównie do głowy)
• Panda (widział kto kiedy pandę ? 🙂 )
• Perłołuska (Chinshurin) (baaardzo kulista, z łuskami o wyglądzie połówek pereł, przypomina piłkę do gry w golfa)
• Pompon (narośle przy nozdrzach, brak płetwy grzbietowej)
  Pyzatek (Suihogon) (wiadomo)
• Ranchu (bez płetwy grzbietowej z silnie wygiętą tylną częścią grzbietu),
  Ryukin (odmiana Fantail lub Veiltail z Ryukyu Islands, jej powstanie zawdzięczamy … przechodzeniu wspomnianych wysp z rąk do rąk między Chinami i Japonią; ma charakterystycznie łukowato wygięty grzbiet z wysoko trzymaną płetwą grzbietową, czasami zwany Fringetail)
• Shubunkin (wrzecionowaty, duży i wielobarwny, przypomina formę wyjściową)
• Tancho (srebrne ciało, czerwona czapeczka)
• Teleskop (ONE z wysuwanymi teleskopowo oczyma)
• Wakin (niebieski lub czerwony w zależności od wieku)
• Welon (Veiltail) (wszystkie płetwy parzyste oprócz wysoko postawionej płetwy grzbietowej, podobny do Fantail, ale ma dłuższe, bardziej powłóczyste płetwy piersiowe i odbytowe)

Rozmnażanie

Jest stosunkowo łatwy. Ikra rozprasza się, należy jednak zwrócić uwagę na fakt, ze para rodzicielska bardzo często zjada złożoną przez siebie ikrę. Aby temu zapobiec można stosować:

odseparowanie pary rodzicielskiej od ikry, poprzez przeniesienie jej do innego akwarium, rozpięcie tuż przy dnie siatki ochronnej, mającej na celu ochronę ikry, a potem narybku przed kanibalizmem rodziców.

UWAGA!: Nie bez znaczenia jest, że rozmnażając rybki w obrębie jednego akwarium, czyli korzystając ciągle z tych samych par rodzicielskich oraz ich potomstwa, musimy się liczyć ze zwiększoną częstotliwością i nasileniem wad genetycznych występujących u tak uzyskanych osobników, co jest skutkiem niefachowego i nienadzorowanego chowu wsobnego.

ONE krzyżowane bez fachowego doboru par, w ciągu kilku pokoleń powracają do dzikiej formy wyjściowej. Ponadto (cytat dot. hodowli):… „Bardziej może przypominać to kolekcjonowanie i konserwację dzieł sztuki, niż wycinek przyrody:…” . Innymi słowy: w warunkach domowych, które nie zapewniają odpowiedniej selekcji, rozmnażanie ONE jest właściwie niemożliwe.

Akwarium

Wspólne i przestronne. Należy jednak zwrócić uwagę, że małe ryby mogą być zjadane przez ONE. Dodatkowo istotne jest, że niektóre gatunki mają różnego rodzaju delikatne narośle, czy też duże wytrzeszczone oczy, z których to względów zalecane jest wówczas trzymanie ich w oddzielnych akwariach, by nie zostały zranione przez inne ryby, nawet inne ONE. Jest to również wskazówką do doboru dekoracji w sposób uniemożliwiający przypadkowe samookaleczenie.

Dopuszczalne zarybienie

Jedna dorosła ONE potrzebuje w prawie 80L wody. Przy posiadaniu przedstawicieli ras mniejszych, które dorastają do kilkunastu centymetrów, można zapewnić im odpowiednie warunki, gdy na jedną przypada niewiele więcej niż połowa podanej wartości (czyli 40-60L).
Inny sposób obliczania dopuszczalnego zarybienia opiera się na dużym zapotrzebowaniu ONE na tlen. Gwarancją właściwej prężności tlenu w wodzie jest konstrukcja zbiornika, w którym na każdy centymetr długości ONE przypada 75cm² powierzchni lustra wody.
Absolutnie ostatecznym (nadal z serii optymalnych) rozwiązaniem, które gdy ONE dorosną może okazać się rozwiązaniem tymczasowym, jest zakup zbiornika, gdzie będzie przypadało na rybę długości 10cm około 25L wody. Jednocześnie trzeba wtedy pamiętać, że gdy ryba podrośnie do 15cm, jej potrzeby również wzrosną. Niestety, więcej niż proporcjonalnie. Mimo, że urosła „tylko” 5 cm, będzie potrzebowała … „aż” 65L wody.
W takich warunkach, jak wyżej, ONE powinny czuć się bardzo dobrze i nie będą wymagać wielkich nakładów pracy.
Wszystkie inne zbiorniki nie są godne polecania jako za „ciasne” dla ONE!!!
Nigdy, przenigdy nie daj się namówić sprzedawcy na zakup „kuli”. Niezależnie od jej pojemności (a ta nie przekracza zazwyczaj 15L) jest zdecydowanie nie polecana do prawidłowej hodowli ONE.

Wymiary akwarium

Przy braniu pod uwagę rozmiarów zbiornika nad kubaturą dominuje wielkość powierzchni. Do przyjęcia jest więc akwarium „ciut ciasne”, ale mające dużą powierzchnię lustra wody, które zapewni właściwą wymianę gazów. Ważne jest, by wymiar długości ściany bocznej był równy lub nawet większy niż jej wysokość. Godne polecenia są akwaria zawierające minimum 100L wody dla 3 ONE. Takim przykładem jest zbiornik o klasycznie wyważonych wymiarach: długość – 80cm, szerokość i wysokość – 40cm. Będzie zawierał właśnie około 100L wody (przy teoretycznej pojemności 8x4x4=128L) i miał powierzchnię 3200cm2 (80cm x 40cm). Jeśli podzielić ją przez zapotrzebowanie ONE (czyli 3200cm2 dzielone przez 75cm2, daje nieco ponad 42cm ONE). Przez długi czas zbiornik taki powinien zaspokajać potrzeby lokalowe Twoich ONE.

Filtr

Będzie Ci potrzebny filtr o dużej mocy i o sporej masie filtrującej. W momencie zakupu sugeruj się faktem, ze ONE bardzo brudzą. Wybierz taki, który przez producenta będzie zalecany do większego akwarium niż Twoje. Powinien mieć przepływ 3-5 razy większy niż zawartość wody w zbiorniku. Parametr ten musi iść w parze z pojemnością filtra (około 2-4% pojemności akwarium), od której zależy wielkość wkładu filtrującego. Osiedlą się tam korzystne bakterie (o których mowa będzie niżej). By działały sprawnie, musi być ich dużo. Najlepszymi filtrami są te, w których przepływ wody w ciągu minuty jest mniejszy niż trzykrotna ich pojemność (uwaga dotyczy filtrów kanistrowych). Nic więc po filtrze, który wprawdzie tłoczy bardzo dużo wody, ale jest niewielki. Niepotrzebnie powoduje tylko u ONE konieczność stałego pływania pod prąd.
Jedną z zalecanych metod jest zastosowanie dwu niezależnych filtrów. Np. zewnętrznego, czyszczonego rzadko, mającego dużą powierzchnię (np. sama ceramika) na rozwój kolonii bakterii ? który spełnia rolę filtra biologicznego oraz wewnętrznego gąbkowego, również wydajnego, którego wkłady czyścisz regularnie co tydzień ? spełnia on rolę filtra mechanicznego.
Można także zastosować dwa filtry wewnętrzne: wtedy ich wkłady czyścisz naprzemiennie.
Dodatkowo (w sytuacji stosowania dwu filtrów), w razie awarii jednego z nich, masz pewność, że zachodzi filtracja biologiczna.
Używaj wkładów filtracyjnych, które nie powodują wyraźnego spadku wydajności filtrów przed upływem 4 tygodni.

Chemia wody

Każde żyjące stworzenie pobiera pokarm i wydala. ONE też jedzą i wydalają :-). Z tego co wydalą, szczątków roślin i resztek jedzenia (a dokładniej z aminokwasów pochodzących z białek, również tych niestrawionych i wydalonych po przekarmieniu), pod wpływem bakterii powstaje silnie trujący amoniak (NH3). Występuje on w wodzie w równowadze z mniej toksycznym (ale również bardzo niebezpiecznym) jonem amonowym (NH₄⁺). Korzystny układ NH₃/NH₄⁺, z dominującym stężeniem jonu amonowego, występuje w kwaśnym środowisku (pH poniżej 7) przy niższej temperaturze. Ich stężenie (tj. NH3/NH4+) jest najwyższe po 2 tygodniach od założenia akwarium i spada do blisko zera po 3 tygodniach. Tymi pierwszymi, wybitnie korzystnymi, bakteriami nitryfikacyjnymi są Azotomonas (Nitrosomonas), które w środowisku tlenowym utleniają amoniak do również toksycznych azotynów (NO₂-). Poziom NO₂– zaczyna rosnąć od 10 dnia, by osiągnąć szczyt około 4 tygodnia. Później opada, ponieważ do roboty zabierają się coraz intensywniej kolejne bakterie – Azotobacter (Nitrosobacter). Również i te mikroorganizmy potrzebują tlenu. Używają go do utleniania azotynów do praktycznie nietoksycznych azotanów (NO₃-). Bakterie te również zaczynają pracę około 10 dnia, lecz wydajna staje się ona dopiero po 4 tygodniach. Zarówno Azotomonas, jak i Azotobacter wykazują powyższe działanie, jeśli im się nie przeszkadza. O tym, jak łatwo można je zabić, będzie dalej – wytłuszczone w rozdziale o wymaganiach ONE.

Azotany w porównaniu do swoich poprzedników, z których zostały zsyntetyzowane (jonu amonowego/amoniaku i azotynów), są bezpieczne nawet przy stosunkowo dużych stężeniach (do 50mg/L). Jak więc widzisz, filtr dając miejsce dla osiedlenia bakterii, mając stały przepływ, czyli dowóz tlenu spełnia przy udziale tychże bakterii bardzo pożyteczną rolę. Szkodliwe substancje przekształca w stosunkowo bezpieczne. Dzięki bakteriom z filtra Twoje ONE nie zatrują się.

Azotowe składniki są w akwarium w stopniu ograniczonym pobierane przez rośliny, szczególnie te szybko rosnące. W ten sposób trucizna zostaje unieszkodliwiona. No prawie … Jeśli nie masz roślin, lub jest ich mało – azotany gromadzą się tak, że w końcu i ich stężenie też staje się niebezpieczne. Ale przecież ONE mają Ciebie 🙂 , a Ty przez regularną cotygodniową podmianę wody zapobiegniesz gromadzeniu się azotanów 🙂 .
Pamiętaj: filtr z bakteriami zaczyna działać poprawnie po 2-3 tygodniach, a pełne efekty obserwuje się dopiero po 5-6 tygodniach od zainstalowania.

Ogrzewanie

W przypadku hodowli ONE całkowicie zbyteczna jako element stałego wyposażenia.
Miej ją jednak w zapasie. Powinna być odpowiedniej mocy. Raczej mocniejsza niż wynika to z wielkości akwarium. Może być konieczna do podnoszenia temperatury podczas leczenia chorób lub leczenia alternatywnym sposobem ospy rybiej (poprzez znaczne, powyżej 32-34°C, podniesienie temperatury).

Oświetlenie

Jest potrzebne: roślinom – do fotosyntezy, rybkom – do odczuwania cyklu dobowego (przemienność dzień-noc), ludziom – do obserwacji podwodnego świata 🙂 .
Jeśli opiekun ONE uparcie będzie obstawał przy uprawie cennych i wymagających roślin, konieczne będzie silne oświetlenie, uzależnione od wysokości akwarium. Wskazane jest w takich sytuacjach, by wysokość akwarium nie przekraczała 40cm (potrzeba mniej światła, więc w mniejszym stopniu będzie nagrzewała się woda w akwarium). Standardowo, jako minimum, przyjmuje się 2/3W na 1dm/² powierzchni dna.
Pamiętaj, aby źródło światła było odizolowane od wilgoci! Jeśli nie masz zmysłu technicznego lepiej zleć wykonanie pokrywy z oświetleniem specjaliście.

Wąż

Warto zakupić odpowiedniej długości wąż (np. 20, czy 30m) o średnicy bliskiej 10mm, zwracając uwagę na możliwość podłączania do już posiadanych odmulaczy. Zamiast ganiać z wieloma wiadrami wody co tydzień możesz spokojnie zlewać wodę od razu do … No wiesz, gdzie 🙂 .

Czyszczenie akwarium

Jeśli już masz odpowiedniej wielkości akwarium, możesz powoli zacząć je urządzać.
Po przyniesieniu ze sklepu umyj je dokładnie nie używając żadnych środków chemicznych. Przy czyszczeniu pomocna jest woda destylowana, sól kuchenna i ocet. Stosować je należy w wymienionej kolejności (ocet jedynie w ostateczności, zawsze wielokrotnie, obficie po zakończeniu prac spłukiwany wodą – pamiętaj, że jego opary są również szkodliwe dla wdychającego).

Ustawienie akwarium

Ustaw zbiornik w miejscu nie narażonym na silne bezpośrednie nasłonecznienie, z dala od źródeł prądu, na idealnie gładkiej, równej i stabilnej podstawie, wyłożonej styropianem lub cienką pianką meblarską. Zabezpiecz przed uszkodzeniem (stłuczeniem) np. przez otwierające się drzwi, spadające z wyżej umieszczonych półek rośliny lub książki itd.

Podłoże

Jako podłoża poleca się zastosowanie żwirku akwarystycznego o średniej granulacji. Nabędziesz go w sklepie akwarystycznym. Żwirek należy kilkakrotnie, dokładnie wypłukać. Bardzo dobrze, jeśli możesz wygotować go. Po wypłukaniu (wygotowaniu i ostudzeniu oczywiście) układasz warstwę tak, aby uzyskać efekt spadku ku przedniej szybie akwarium (pomoże Ci to później dokładnie oczyszczać dno). Niektórzy jednak preferują mniej konwencjonalne substraty, np. szklane kulki 🙂

Napełnianie

Układasz dno, zasadzasz rośliny i napełniasz wodą. Cyklicznie włączasz i wyłączasz światło. Przystępujesz do inicjacji dojrzewania biologicznego systemu akwarium – filtr. Są liczne metody. Poniżej podajemy wybrane.

Rośliny

Jeśli jesteś miłośnikiem roślin w akwarium, czeka Cię niezłe wyzwanie. ONE wyżerają, podkopują, obgryzają większość roślin.
Nieostrożni śmiałkowie: pamiętajcie, ostrzegaliśmy 🙂
Masz kilka wyjść:

• metodą prób i błędów próbować sadzić coraz to nowe gatunki i bacznie obserwować, co jedzą z niesmakiem 🙂
• zdecydować się na kilka niedrogich gatunków i sukcesywnie je dosadzać 🙂
• posadzić sztuczne roślinki
• wszystko inne co Ci się żywnie podoba, byle ONE czuły się dobrze 🙂
  Propozycje roślin wypróbowanych „na własnych akwariach autorów”:

Polecane:

• Krynia tajlandzka (Crinium thaianum)
• Różdżyca rutewkowa (Ceratopteris thalicrtoides)
• Anubias (Anubias sp.)
• Kryptokoryn (Cryptocorynae sp.)
• Grążel japoński (Nuphar japonicum)
• Żabienica ocelot (Echinodorus Ozelot)
• Mikrozorium oskrzydlone lub skrzydlate (Microsorium pteropus), różnie z nimi być może (czyli rozwiązanie dla ludzi o mocnych nerwach i głębokich kieszeniach 🙂 )
• Mech jawajski (Vesicularia dubyana)
• Grzybień lotos lub Lotos tygrysi (Nymphaea lotus)
• Gałęzatka kulista (Cladophora agagrophila s. profunda, Aegagrophila profunda). Nie polecane (czasami wbrew powszechnym sądom o ich super małych wymaganiach są po prostu szalenie smaczne 🙂
• Moczarka kanadyjska
• Rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum)
• Rotala wallichii
• Różne rodzaje Kabomb, a także inne rośliny o delikatnych, pierzastych liściach.

Dekoracje

Dekoracje w akwarium są, co tu dużo ukrywać, kwestią niedyskusyjną. Z faktu, że zainteresowałeś się ONE, wynika pewna informacja. Masz wystarczająco dużą dawkę ekscentryczności i sam wiesz, co będzie się dobrze komponowało w ich akwarium. Byle nie było ostre, toksyczne lub niebezpieczne dla ich zdrowia w jakikolwiek sposób.

Dojrzewanie

• Najbezpieczniejszą metodą przygotowania (ale długą) jest wrzucanie codziennie przez okres 6 tygodni (patrz powyżej w rozdziale „Filtr – Trochę chemii”) do zbiornika z roślinami i wodą roztartego pokarmu (granulki lub płatki w bardzo małych ilościach – np. po dwie). Następuje wtedy biologiczny rozkład, skutkujący pojawieniem się amoniaku, stanowiącego pożywkę dla bakterii w filtrze.
• Możesz przyspieszyć dojrzewanie swojego filtra poprzez dodanie preparatu Nitrivec firmy SERA lub Cycle firmy HAGEN (zawsze w takich przypadkach jest konieczne uzdatnienie wody specjalnymi preparatami, np. SERA Aqutan lub TETRA AquaSafe). Tak zaszczepione akwarium może przyjąć ONE już po 24h. Preparat zawierający bakterie nitryfikacyjne powinien być stosowany również po wprowadzeniu ryb w czasie pierwszych 10 dni. Przynajmniej do momentu zniknięcia azotynów (NO₂-) w akwarium.
• Jeśli tylko masz taką możliwość, postaraj się o „wypożyczenie” wkładu od działającego już filtra ze zdrowego, dojrzałego akwarium (nie nadają się do tego celu filtry ze sklepów). Wypłucz wkład w wodzie wewnątrz akwarium. Niech Cię nie zrazi początkowe, silne zmętnienie – szybko ustąpi. A Ty w ten sposób zaszczepiłeś w swoim akwarium i filtrze bakterie, odpowiedzialne za cykl nitryfikacyjny.W każdej z powyższych sytuacji przez pierwszy miesiąc karm ryby naprawdę bardzo oszczędnie. Pamiętaj, filtr z bakteriami zaczyna działać wydajnie dopiero po 6 tygodniach. Jest to uwarunkowane namnażaniem się bakterii. By podwoiły swoją liczebność w nieogrzewanym zbiorniku potrzeba minimum jednej pełnej doby. Powyższe metody nie przyspieszają ich dzielenia się. Stwarzają jedynie warunki dobrego startu.Jeśli tylko masz taką możliwość, nowo zakupione rybki umieszczaj przed wprowadzeniem do ogólnego akwarium w zbiorniku kwarantannowym na okres co najmniej dwu tygodni (a jeszcze lepiej 2 miesięcy; wskazane jest wtedy użycie soli ? patrz rozdział „ONE ? Wymagania – Sól”). Nie przenoś do ogólnego jeśli zaobserwujesz jakiekolwiek, nawet błahe a jednak niepokojące objawy. Będziesz wtedy mieć pewność, że nie ściągniesz do już funkcjonującego akwarium żadnej choroby. W przeciwnym wypadku cała Twoja praca zostać może zniweczona koniecznością leczenia, które może wykończyć bakterie nitryfikacyjne.

Opieka

Opieka codzienna

włączenie oświetlenia na czas około 12 godzin,
sprawdzenie szczelności akwarium,
kontrola temperatury (czy nie jest za wysoka jak na zimnowodne),
sprawności działania urządzeń,
karmienie,
ocena zdrowia.

Opieka cotygodniowa

Usuwanie mułu z dna, a przy okazji od 10% do 20% wody (maksymalnie 25-30%), oczyszczanie filtrów, usuwanie chorych lub uszkodzonych części roślin, oczyszczanie szyb z glonów.

Opieka comiesięczna

Czyszczenie silnika filtra.

Woda

Praktycznie tolerują wszystkie rodzaje. Zawsze jednak musi być bardzo czysta i silnie filtrowana. Szczególnego znaczenia nabiera to w przypadku utrzymania ONE z naroślami lub weloniastymi płetwami. Wszystkie są bowiem bardzo wrażliwe na działanie podwyższonych stężeń produktów przemiany azotowej.

Temperatura

Jako zimnowodne nie wymagają ogrzewania. Wprost przeciwnie. Latem może być wskazane chłodzenie. Zalecana temperatura to: 10-21°C zimą, a 18,5-22,2°C latem.
Dla wytrzymałych odmian karasia złocistego spadki temperatury poniżej 10°C nie są groźne. Mogą nawet zimować w oczkach wodnych o głębokości najlepiej co najmniej 2m. Wtedy też, gdy temperatura wody osiągnie mniej niż 10°C stają się ospałe i nie należy ich karmić.
Z kolei ciepłolubne formy ONE dobrze znoszą nieco wyższe temperatury. Nie należy jednak przez dłuższy czas przekraczać 26,7-28°C, bo może to być przyczyną złego samopoczucia, spadku odporności, chorób, a nawet śmierci.
ONE nie słyną wprawdzie z dużej odporności, ale przy bardzo silnym napowietrzaniu (bo wraz ze wzrostem temperatury wody zmniejsza się rozpuszczalność tlenu) potrafią bez uszczerbku, w krótkim czasie (kilka dni) wytrzymać ponad 33°C) [dopisek Marek Li……. – wypróbowałem podczas leczenia ospy – temp. 33,3-34°C przez tydzień].

Wymiana wody

Wykonuj regularnie, co tydzień, w ilości 20-30%. Zwykle brak jest odpowiedniej gęstwiny roślin, wspomagającej proces oczyszczania wody, co uniemożliwia w dłuższym czasie dokonywania podmian co dwa tygodnie bez negatywnego wpływu na zdrowie ONE.

Środowisko pH

Znoszą dobrze pH lekko kwaśne i zasadowe, jednak najlepiej czują się w pH 7,2-7,6.

Sól

Stosują ją niektórzy hodowcy w celu podniesienia odporności. Prawdopodobnie ONE lubią to solenie. Nie jest jednak konieczne . Używana sól musi być niejodowana do akwariów słodkowodnych. Jednym z rozwiązań (niestety trudnym do realizacji) jest używanie soli z aptek. Wybór przepisu solenia z podanych poniżej przykładów należy uzależnić od obsady roślinnej – przy delikatnych i trudnych w uprawie po prostu posól mniej: od co najmniej 1 łyżki stołowej NaCl na 20L wody do nie więcej niż 1 łyżki stołowej soli na 4L wody.

W każdym z wymienionych przypadków ostateczne stężenie soli należy uzyskiwać w ciągu trzech dni (nie szybciej). Podczas kuracji lub kwarantanny wskazana jest kąpiel w roztworze leczniczym soli przez okres co najmniej 2 tygodni. Powrót do wyjściowego roztworu (wody słodkiej) powinien trwać co najmniej tak długo, jak trwało uzyskiwanie stężenia leczniczego, czyli 3 dni lub więcej.

Testy

• Niezbędne
  
  • amoniak/j. amonowy – optymalnie 0,0mg/L – niezbędny właściwie tylko przy zakładaniu i podczas leczenia, które zabije bakterie w filtrze
  • azotyny (NO₂^–) – optymalnie – jak najbliższe 0,0mg/l (dopuszczalne do 0.2) – niezbędny w sytuacjach jw.
  • azotany (NO₃^–) – optymalnie < 20mg/l – najważniejszy test do stałych oznaczeń, ONE są bardzo wrażliwe na podwyższony poziom produktów przemiany azotowej, tracą wtedy płetwy i chorują
  • pH – optymalnie 7,2-7,6 – konieczny do stałych oznaczeń
  • fosforany (PO₄^3-) – 1.0mg/dL – niezbędny tylko wtedy, jeżeli chcesz mieć ładne rośliny nie porośnięte glonami.
• Pomocne, ale możesz się bez nich obyć
  • żelazo (Fe²⁺) – 0.1mg/L
  • twardość całkowita GH – 6-20mg/L
  • twardość węglanowa KH – 3-10mg/L
• Warunkowo niezbędne
  prężność dwutlenku węgla (CO₂) – tylko wtedy, gdy nawozisz CO2 swoje akwarium.

Filtrowanie

Wydajne z napowietrzaniem.Należy jednak unikać efektu pralki :-). Niektóre ONE są nieporadnymi pływakami (choć z gracją). Ich trudność w sprawnym pływaniu, na dodatek ciągle pod prąd zbyt silnego wypływu wody z filtra osłabiłaby je i nie dawała odpoczynku nawet podczas nocnego snu.
Filtr należy czyścić w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż co dwa tygodnie. Wkłady filtra trzeba płukać w chłodnej wodzie. Najlepiej w tej, która pochodzi z akwarium (np. w czasie podmiany).
NIGDY nie używaj do tego celu żadnych substancji chemicznych typu: płyn do prania czy mycia!! (BOŻE, wiem, że to głupio wygląda, ale niedawno spotkałam się z czymś takim … – dopisek Joanna Marta).
Filtr musi działać cały czas. Nie wyłączaj go na dłużej, niż wymaga tego czyszczenie. [wszystkie powyżej wytłuszczone informacje, w razie ich nieprzestrzegania, są najlepszym sposobem na zabicie bakterii w filtrze a ostatecznie i odpłynięcie ONE do krainy jak ktoś napisał Wiecznego Żarcia]

Leki

Zwykle choroba dopada w najmniej oczekiwanym momencie (długi weekend). Miej zawsze w zapasie sól niejodowaną i jakiś lek przeciwko zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym, by leczenie rozpocząć jak najszybciej po zdiagnozowaniu.
Wszystkie elementy wkładane do akwarium dające się wygotować – wygotuj, a dające się umyć – umyj. ONE znane są z bardzo dużej wrażliwości na choroby i niewielkiej odporności. Staraj się więc zapewnić im jak najlepsze warunki izolując maksymalnie od wszystkiego, co możesz przywlec z zewnątrz (szczególnie ze sklepu akwarystycznego, co nie jest żartem).

Żywienie

Zwyczaje żywieniowe – Są wszystkożerne.
Odmienność anatomiczna przewodu pokarmowego – Mają bardzo krótki przewód pokarmowy, pozbawiony żołądka.

Częstość i obfitość karmienia

Budowa przewodu pokarmowego skłania to do żywienia częstego i w małych ilościach, tak by jednorazowo nie był nadmiernie przeciążany trawieniem. I bez przeciążania, trawienie składników pokarmowych przez ONE nie przebiega z wymienionych powyżej przyczyn anatomicznych w pełni sprawnie. Prowadzi to do wydalania produktów nie strawionych, które mają jeszcze bardziej szkodliwy wpływ na jakość parametrów czystości wody, niż zwykłe wydaliny.
Optymalna częstość to cztery razy dziennie. ONE należy zakwalifikować jako stale „wypasające się”, co oznacza, że lubią (i jest to dla nich zdrowe) jadać drobnymi porcjami. Są wprawdzie żarłoczne, jednak w naturalnym środowisku poszukiwania pokarmu zajmują wiele czasu i wymagają nakładów energii. W sztucznym zbiorniku, który zawsze jest tylko skąpą namiastką natury, nie mają wiele ruchu. Obfite karmienie powodowałoby otłuszczenie, źle wpływało na pracę narządów i skracało życie.
Po czym poznasz, że je przekarmiasz? Po odchodach. Jeśli zbytnio przypominają pokarm, który serwujesz ONE, to prawdopodobnie serwujesz go zbyt obficie. Po czym jeszcze? Po tym, że będą „dziwnie” krótko żyły jak na dość długowieczne 🙂 .

Pokarmy

Twoje ONE mają nieco inne wymagania pokarmowe. Czym je karmić, podajemy w informacjach o ONE.

Zwykle stosuje się jednak karmy firmowe dla ONE (podstępnie przez producentów zwane dla niepoznaki karmami dla złotych rybek), które są wolnymi od mikroorganizmów chorobotwórczych mieszankami, bogatymi w substancje mineralne i witaminy, zbilansowane pod względem właśnie tych specjalnych wymagań pokarmowych. Na polskim rynku specjalnie dla ONE znajdziesz produkty: SERA Goldy płatki, SERA Goldy Color granulat, SERA Goldy Royal granulat, SERA spirulina w tabletkach (jako dodatek urozmaicający dietę), TETRA pałeczki, TETRA płatki, TROPICAL SuperVit płatki. Ich ocenę pozostawiamy ONE. Wymienione powyżej preparaty z dużym apetytem były pałaszowane przez ONE autorów, stąd znalazły się na liście 🙂

PAMIĘTAJ! Kupuj zawsze nieduże (najlepiej najmniejsze) opakowania, tak by mogły być zjedzone w 1 miesiąc (najwyżej 2 miesiące). Uchroni to pokarm przed: zwilgotnieniem, pleśnieniem, rozwojem mikroorganizmów, utratą aktywności witamin, jak i samej wartości odżywczej produktu podczas kolejnych otwarć opakowania. Zawsze sprawdzaj datę przydatności do spożycia i szczelność opakowania. Nigdy nie kupuj pokarmów w papierowych lub przezroczystych torebkach ? to, co zawierają, poddane działaniu powietrza i światła, już w chwili zakupu jest tylko … informacją na ulotce.
Pożądane jest zmienianie nawet firmowych pokarmów lub stosowanie kilku różnych równocześnie (wtedy zawsze z najmniejszych dostępnych opakowań). Daje to większą pewność, że chronimy nasze podopieczne przed zbyt monotonną i jednostronną dietą.

Rodzaje pokarmów

Obok węglowodanów, znajdujących się głównie w karmach roślinnych i stanowiącym procentowo największą wartość, istotnym składnikiem pożywienia jest białko. Zaleca się, by stanowiło ono w diecie 30-40% u dorosłych, 40-60-% u młodych i samic podczas tarła, a 60-80% u narybku do 2,5cm.
W zamkniętym zbiorniku, ze względu na ograniczoną ruchliwość ONE zaleca się stosowanie pokarmów, które zawierają do 3% tłuszczów (ostatecznie 5%).
Jako odmianę w stosowaniu firmowych karm dla ONE proponuje się:

• surowe chude (rozmrożone) mięso (wołowina, serce, wątroba, mięso ryb)
• gotowanego kurczaka (skrawki)
• pokruszony ser
• pociętą sałatę lub cały płat sparzony wrzątkiem
• szpinak (również pocięty)
• świeże ogórki w cienkich plasterkach
• inną, posiekaną zieleninę
• kiełki pszenicy
• płatki owsiane, najlepiej błyskawiczne po zalaniu na 5′ wrzątkiem
• krojone, gotowane ziemniaki; nie mają wielkich wartości odżywczych

Dieta specjalna

Szczególna rola przypada groszkowi zielonemu pozbawionemu skórki, który jest bardzo dobrym środkiem przy kłopotach z pęcherzem pławnym. Inną z metod, skuteczną na tę przypadłość jest żywienie pokarmem złożonym z masy uzyskanej z: zielonego groszku, twarogu, gotowanego chudego mięsa, żółtka, marchwi, papryki i szpinaku, przyrządzonych w … galarecie.

Opracowanie

Marek L.,  Joanna T., Andrzej P.
Special thanks to Peter (from A&P Trading) for the photos of the Goldfishes:)
Who hears the fish when they cry? – HD Thoreau 1849

Piśmiennictwo
Książki
Antychowicz J. „Choroby ryb akwariowych” 1996,
Dreyer S, Keppler R. „Akwarium słodkowodne” 1996,
Frączek K, Trepka A. „Rekordy zwierząt. Ryby” 1999.
Frey H. „Akwarium słodkowodne” 1990,
Grodziński Z. „Zoologia przedstrunowce i strunowce” 1979
Keiper B. „My Goldfish Article”
Kornobis S. „Jak założyć i pielęgnować akwarium” 1998,
Ladonne M. „Wielka księga ryb akwariowych” 1997,
Lewczuk J. „Domowe akwarium słodkowodne” 1990,
Millis D. „Ryby akwariowe” 1998,
Millis D. „Ty i twoje akwarium” 1992,
Kahl W, Kahl B, Vogt D. „Atlas ryb akwariowych” 1997,

Strony internetowe
http://faq.thekrib.com/begin-cycling.html,
http://members.aol.com/kmama1/MyPond/sex.html,
http://members.aol.com/sirchin/filter1.htm,
http://members.aol.com/sirchin/goldfish.htm,
http://members.aol.com/sirchin/water.htm,
http://www.ap-goldfish.com/i-ryukin.html,
http://www.geocities.com/Tokyo/4468/faq.html,
http://www.geocities.com/Tokyo/4468/fishsex.html,
http://www.geocities.com/Tokyo/4468/isolate.html,
http://www.geocities.com/Tokyo/4468/types.html,
http://www.geocities.com/Tokyo/Palace/5628/variety.html,
http://www.hbhnet.com/clipstrips/fishfile/ryukin.html,
http://www.petforum.com/goldfish/ryukin.htm,
http://www.petlibrary.com/goldfish/advcare.htm,
http://www.petlibrary.com/goldfish/examples.htm,
http://www.petlibrary.com/goldfish/fishcare.htm,
http://www.petlibrary.com/goldfish/variety.html,

Poradniki (broszury) firm
EHEIM,
SERA („Utrzymanie zgodnych z naturą parametrów i filtracja wody w akwarium”),
TETRA

Liczba wyświetleń: 159