Loading...Nazwy potoczne: zmienniak wielobarwny, papuzia platka, wariatus.
Etymologia nazwy naukowej: Xiphophorus – noszący miecz, variatus (łacina) – zmienny (dotyczy ubarwienia).
Synonimy:
- Platypoecilius variatus S. E. Meek 1904.
- Poecilia maculata C. T. Regan 1906 / 1908
(częściowo). - Poecilia couchiana C. T. regan 1906 / 19808.
(nie Limia couchiana Girard 1859.) - Mollienisia formosa Arthur Rachow 1932.
(nie Limia formosa Girard 1859.) - Platypoecilius maculatus dorsalis C. L. Hubbs 1932.
- Platypoecilius variatus variatons Meek 1904.
- Platypoecilius variegatus Meek 1904.
- Xiphophorus variegata – nazwa fantazyjna, ale spotykana w niektórych wydawnictwach.
Stanowisko taksonomiczne
Należy do rodziny Poeciliidae, podrodziny Poeciliinae, plemienia Poeciliini, rodzaju Xiphophorus, gatunku X. variatus i podgatunku X. v. variatus.
Drugim podgatunkiem X. v. ewelynae.
Ojczyzna
Meksykańskie stany Nuevo Leon, Tamaulipas, San Louis Potosi, Queretaro, Hidalgo, Puebla oraz Veracruz. Żyje w wszystkich rozlewiskach działów wodnych rzek Rio Grande, Rio Conchos, Rio Soto la Marina oraz Rio Panuco. Nie jest spotykany na głębinach. Nie występuje także w cieplejszych wodach dolnych biegów rzek.
Opis
D 10, A 6 – 7, w środkowym rzędzie 25 łusek, wysokość tułowia mieści się 2,5 do 2,75 razy w długości, zaś długość głowy mieści się 3,75 razy w długości całkowitej rybki. Średnica oka mieści się 2,5 razy w długości głowy. Przestrzeń miedzy oczna mieści się dwa razy w długości głowy. Tułów bocznie ścieśniony. W porównaniu z X. maculatus jest znacznie dłuższy. Także nasada ogonowa nie jest tak wysoka jak u X. maculatus. Płetwa grzbietowa zaczyna się w połowie odległości pomiędzy oczami a płetwą ogonową, a tym samym przed płetwą odbytową. U dorosłych osobników obojga płci najdłuższy promień płetwy grzbietowej oraz płetwy odbytowej żeńskich osobników odpowiada 2/3 długości głowy. Płetwa odbytowa u samczyków przeobrażona jest w narząd kopulacyjny. Płetwy piersiowe sięgają do nasady płetw brzusznych. Te zaś sięgają początku płetwy odbytowej. Tło ubarwienia jest oliwkowe, pokryte siatką rysunku łusek i upstrzone mniejszymi lub większymi czarnymi punkcikami i plamkami.
Według doktora Gordona występują w naturze trzy odmiany barwne samców: jedna ciemno brązowa, druga niebiesko zielona, mieniąca się barwami tęczy, oraz trzecia czerwona wpadająca w odcień miedzi. U większości samców występują czarne poprzeczne pasy. Czasami występuje złożony z punkcików czarny pasek biegnący wzdłuż korpusu. Na nasadzie płetwy ogonowej, tuż przed promieniami płetwy ogonowej występuje czarny półksiężyc wklęśnięciem skierowany w kierunku głowy. Na nasadzie ogonowej może nad to występować jedna większa czarna plamka, lub dwie mniejsze. To ubarwienie jest bardzo zmienne. W miejscu, gdzie u samiczek występuje znamię ciąży, u samczyków występuje szaro czarna plamka imitująca ciążę.
Cechą charakterystyczną dla wszystkich samców jest to, że ich dodatkowe ubarwienie pojawia się dopiero z chwila osiągnięcia pełnej wielkości wzrostu. Tak więc wariatus w okresie młodzieńczym jest barwnie mało atrakcyjny. Wariatusy osiągają dojrzałość płciową nie wcześniej niż po sześciu miesiącach. Trzymane w wodzie chłodniejszej, dojrzewają później, ale za to osiągają swoje maksymalne rozmiary.
Dorosły samiec ma piękną płetwę grzbietową o zaokrąglonych lub, jak kto woli owalnych końcach z czarnym ubarwieniem obramowania mającego kształt grzebienia. Kolor tła wszystkich płetw jest uzależniony od odcienia ubarwienia tułowia i waha się od żółtego do brązowawo czerwonawego. Kolor płetwy grzbietowej u samca może być barwy transparentnej lub też nieprzezroczystej.
Ubarwienia samca nie da się jednoznacznie określić ze względu na jego zmienność. Jeżeli w jednym miocie znajdą się dwa identyczne samce, to będą one identyczne jedynie z pozoru. Samiec osiąga wielkość do 55 mm, zaś samica osiąga wielkość 70 mm.
W naturze występuje także naturalna utrwalona krzyżówka wielkości 80 mm u obojga płci i barwy czerwonawo zachodzącego księżyca.
Rozmnażanie
Jest one bezproblemowe. Rybka jest jajożyworodna. Potocznie mówimy, że jest żyworodna. Uprawiają umiarkowany kanibalizm. Jeżeli mają pod dostatkiem urozmaiconego żywego pokarmu, nie gonią za młodymi. Dobrze jest jednak samice odkładać do kotników, zaś młode po kilku dniach łączyć z innymi młodymi. Młode karmimy tym, co mamy. Będzie to, więc drobny plankton ze stawu, „mikro”, sproszkowane pokarmy sztuczne. Od początku życia młode powinny mieć dostęp do glonów, w przeciwnym razie należy im zadawać także pokarmy sporządzone na bazie roślinnej. Można także podawać wysuszone liście sałaty odpowiednio pokruszone. Ze względu na długi okres wybarwiania się, nie jest to ryba zalecana dla niecierpliwych. Produktywność wariatusów jest podobna jak u mieczyków.
Karmienie
Wariatusy są wszystkożerne. Nie wolno ich jednak chować w sterylnych akwariach całkowicie pozbawionych glonów. Dla prawidłowego metabolizmu potrzebują pokarmu urozmaiconego. Nie należy się jednak zbytnio tym martwić, gdyż w normalnym akwarium zawsze jest pod dostatkiem glonów, zaś płatkowane pokarmy można uzupełniać granulowaną paszą dla pstrągów (ma zapach tranu), oraz rozmnażanymi w domu grindalami, doniczkowcami i mikro. Normalnie należy wariatusy karmić planktonem ze stawu.
Opieka
Nie należy wariatusów trzymać w zbyt twardej wodzie. W naturze żyją we wodzie o twardości od 2 do 10 stopni niemieckich. Temperatura wody powinna wynosić, co najmniej 20°C i nie przekraczać 26°C. Nic się jednak nie stanie, jeżeli wespół z innymi rybami będzie trzymana w temperaturze 28°C. W naturze wariatus żyje w temperaturze 160 C do 20°C. Dolna granica temperatury w naturze to 12°C.
Odczyn wody powinien być neutralny. Odczyn poniżej pH 6,5 jest szkodliwy. Należy unikać dodawania do wody preparatów „uzdatniających” wodę, gdyż nie krzyżowane wariatusy źle tolerują wszelkie chemikalia.
Co tydzień należy ściągać osad z akwarium i podmieniać od 10 do 20% wody.
Należy zwrócić uwagę na temperaturę wody, w której rybki dotychczas żyły. Przeniesienie ich nagle do wody chłodniejszej nawet tylko o 2÷3°, może zaowocować w najlepszym przypadku pleśniawką i ichtioftiriozą.
W najgorszym, może wystąpić jedna z chorób przywiezionych z Azji, a praktycznie nie uleczalnych. Poza tym należy pamiętać
o dłuższym okresie aklimatyzacji ryb.
Informacje uzupełniające
Po raz pierwszy na Śląsk trafiły w 1932 roku. W 1931 roku pod koniec sierpnia, wariatusy w postaci narybku zostały sprowadzone przez Martin’a Becker’a z Hamburga. Wedle marynarza Conrad’a, który je przywiózł, zostały złowione w okolicy portu Tampico. Ciekawostką jest to, że zostały złowione w poidle dla bydła, pełnym kijanek. W poidle tym (duże koryto z dopływem wody) żyły także Astyanax mexicanus oraz Dormitator maculatus. Później W. Riemenschneider z Bremy, w okolicy Veracruz złowił wiele par pięknie niebiesko ubarwionych wariatusów. W październiku 1948 roku firma „Aquarium Hamburg” oferowała błyszcząco niebieskie rybki pod fantazyjną nazwą „variegata”. Okazało się, że były to nadzwyczaj pięknie ubarwione wariatusy
Opracowanie
Jerzy K.
Przedruk elektroniczny za zgodą PZA z czasopisma „Akwarium” nr 02/02
Liczba wyświetleń: 42